Памятаеце беларуса, які некалькі гадоў таму выправіўся ў кругасветку? Цяпер ён аб'ехаў палову Аўстраліі і расказаў «Люстэрку» пра гэта

29 красавiка 2024 у 1714391040
«Зеркало»

Паўтара года таму мы ўжо пісалі пра вялікае падарожжа Аляксандра Гойшыка. Блогер, вулічны артыст і журналіст-фрылансер родам з Салігорска. Ён назбіраў грошай і вырашыў адправіцца ў кругасветку. Ужо тады беларус аб'ехаў усю Лацінскую Амерыку. Прайшоў час, у скарбонцы вандроўніка з'явіліся новыя краіны і нават кантынент: не так даўно хлопец аб'ехаў большую частку Аўстраліі. Аляксандр расказаў «Люстэрку», як праходзіць яго падарожжа, якія ўражанні пакінула Аўстралія і куды ён збіраецца далей.

«Гэтая краіна заўжды была як мара»

Калі мы размаўлялі з Аляксандрам у кастрычніку 2022 года, ён быў у Перу. Цяпер суразмоўца ў Тайландзе - адпачывае пасля насычанага падарожжа па краіне-кантыненце. Паміж гэтымі дзвюма пунктамі здарылася шмат цікавага.

- Пасля нашай мінулай размовы я праехаў усю Лацінскую Амерыку. На скутары дабраўся да Уругвая і адтуль самалётам паляцеў ва Ушуаю - гэта самы паўднёвы горад кантынента, такі турыстычны «край свету», - расказвае суразмоўца. - Потым вандраваў па Паўднёвай Амерыцы, дзе яшчэ не быў: агулам дарога заняла 19 месяцаў. Пасля вярнуўся да дзяўчыны ў Гватэмалу (яна сама з Украіны, але жыве і працуе там). Летам 2023-га трошкі адпачыў, потым паехаў у Злучаныя Штаты, а далей - у Новую Зеландыю. І вось адтуль у канцы мінулага года, на Каляды, трапіў у Аўстралію. Гэтая краіна для мяне заўжды была як мара, яшчэ з урокаў геаграфіі, калі расказвалі пра кенгуру, розных вамбатаў, усё экзатычнае. Нейкія людзі, якія ходзяць дагары нагамі на іншым канцы свету. Плюс калі з'явілася ідэя праехаць максімум па зямлі вакол свету, Аўстралія стала важнай часткай маршруту.

Увесь гэты час Гойшык вандруе з адным заплечнікам. Дзеля Аўстраліі звычкі мяняць не стаў, браў мінімум рэчаў, ездзіў аўтаспынам, часам мог нават начаваць у гамаку. А спыняўся ў асноўным у мясцовых беларусаў.

- Гэта максімальна цікава, дазваляе пазнаеміцца з людзьмі і пабачыць краіну знутры. Нават ляцеў туды я ў госці да нашых людзей, у невялікі індустрыяльны гарадок Гладстан. Там ужо васямнаццаць гадоў жыве наш зямляк, - кажа Аляксандр. - Разам з ім і яго сям'ёй мы сустрэлі Новы год. А потым знайшоў суполку беларусаў Аўстраліі і напісаў там пра сябе і сваё падарожжа, што буду рады сустрэцца, пазнаёміцца. І шмат хто адгукнуўся, людзі казалі, што будуць радыя мяне бачыць. Таму час там нагадваў паездкі ў госці. Агулам, каб праехаць праз палову Аўстраліі аўтаспынам (за выключэннем заходняга штата), спатрэбілася два месяцы.

«Горад збудавалі з нуля як новую сталіцу»

Пачаўся шлях па краіне ва ўжо згаданым Гладстане, а пасля святаў Аляксандр выправіўся далей. Наступным горадам стаў Кэрнс - неафіцыйная сталіца Вялікага бар'ернага рыфа.

- Там я браў тур, каб сплаваць на астравы і ныраць з аквалангам. Ужывую бачыў тое, што ў дзяцінстве паказвалі ў перадачы «Адысея каманды Кусто». Гэта было штосьці неверагоднае, абсалютна фантастычнае, як выйсці ў адкрыты космас. Сотні рыбін, сапраўдныя каралавыя рыфы - гэта ўсё можна пабачыць, нават дакрануцца. Фантастычныя ўражанні, якія застануцца на ўсё жыццё, - расказвае ён. - Потым вярнуўся да беларусаў у Глэдстан і адтуль паехаў далей. Наведаў Брысбен, пасля гарадок Ньюкасл, потым - Сідней, які мяне асабіста ўразіў больш за ўсё. Пабачыў знакамітую Сіднейскую оперу, ды і сам па сабе ён вельмі цікавы. Проста ўнутры горада ёсць хайкінг, сцежкі, дзе можна хадзіць. То-бок ты і ў горадзе, і ў той жа час на прыродзе. На ўскраіне, каля апошніх станцый метро, месціцца Royal National Park - нацыянальны парк з цікавымі краявідамі.

Пасля Сіднея Аляксандр паехаў у Канберу - сталіцу Аўстраліі. Сярод іншага завітаў у мясцовы парламент. Пытанню, як атрымалася трапіць усярэдзіну, здзіўляецца: маўляў, нічога асаблівага для гэтага не трэба.

- Проста праходзіш праз металадэтэктар, запісваешся ў сшытак - і ўсё, калі ласка. Можна нават ісці на паседжанне: там ёсць спецыяльная трыбуна для гледачоў, і можна ўжывую назіраць, як ідзе палітычнае жыццё, - згадвае беларус. - Таксама можна падняцца на дах парламента, пабачыць панараму Канберы. Гэты горад збудавалі з нуля як новую сталіцу, каб неяк ураўнаважыць спрэчку паміж Мельбурнам і Сіднеем. Таму там вельмі цікавыя архітэктурныя рашэнні, асабліва класна на гэта глядзець з вышыні.

Пасля візіту ў сталіцу Аўстраліі Аляксандр падняўся на пік Касцюшкі - у гонар нашага земляка называецца самы высокі пункт краіны. Для мясцовых жыхароў у гэтай назве няма нічога асаблівага, шмат хто нават не ведае, што гэта быў за чалавек.

- Цікава расказваць ім пра ўсё гэта. Па-першае, па-англійску прозвішча вымаўляюць не «Касцюшка», а «Козіоско», і для іх гэта проста назва гары і вельмі папулярны курорт. І піва такое ёсць, яго называюць проста «Козі». Таму даводзіцца тлумачыць, расказваць, што гэта нацыянальны герой Беларусі, Польшчы, Злучаных Штатаў у барацьбе за свабоду, - кажа ён. - Краявіды вельмі прыгожыя і захапляльныя. Зноў жа, мне было важна пабачыць менавіта месцы Касцюшкі. Я быў ля помніка яму ў Вашынгтоне, бачыў помнік Касцюшку ў Чыкага, хадзіў па ягоных месцах у Чылі. Таму было прыемна дадаць яшчэ гэтае месца.

Далейшы шлях суразмоўцы ляжаў праз Мельбурн, дзе ён жыў у беларусаў, а потым скіраваўся ў Адэлаіду. Там мясцовая дыяспара ўвогуле зладзіла для госця вялікую сустрэчу: сабраліся разам на дранікі, якія на ўсіх прыгатаваў Гойшык, а потым слухалі ягоныя гісторыі з падарожжа. Таксама ў Адэлаідзе ёсць беларуская царква, у якой рэгулярна праводзяцца набажэнствы.

- Дыяспара ў Аўстраліі вельмі розная: я бачыў людзей, якія толькі прыехалі, і тых, хто жыве больш за дзесяць гадоў і паспеў атрымаць грамадзянства. Сустракаўся таксама са старой дыяспарай, што перабралася туды пасля Другой сусветнай вайны. Наведаў у шпіталі спадарыню Яўгенію, якая родам са Слонімшчыны: ёй амаль сто гадоў, і яна актыўна ўдзельнічала ва ўсіх акцыях салідарнасці пасля падзеяў 2020-га, - успамінае хлопец. - Агулам і там, і ў Злучаных Штатах шмат хто мне казаў, што да 2020 года было неяк абыякава на Беларусь, жылі сваім жыццём. Але калі дома адбыліся такія трагічныя падзеі, хвалі гвалту і рэпрэсіі, людзі не змаглі застацца абыякавымі. Яны выходзілі на акцыі салідарнасці, збіралі грошы на падтрымку рэпрэсаваных. І ўсім было цікава сустрэцца, асабліва калі былі дзеці, ужо народжаныя ў Аўстраліі - яны ўпершыню чулі беларускую мову.

«Выглядала як нешта іншаземнае, нейкі Марс»

Праехаўшы гарады, што знаходзяцца на ўзбярэжжы, Аляксандр скіраваўся ў цэнтр кантынета, у скалістае ўтварэнне Улуру, так званае «Чырвонае сэрца Аўстраліі». Суразмоўца адзначае: сапраўды, яна нібыта падзеленая на дзве часткі, прыбярэжныя гарады і пустыня, так званы аўтбэк (outback - шырокія, практычна ненаселеныя засушлівыя ўнутраныя раёны. - Заўв. рэд.). Але гэта не ўнікальная з'ява, дадае ён, бо і ў Беларусі адрозненні паміж Мінскам і маленькім Лунінцам будуць заўважныя. У краіне-матэрыку розніца ў тым ліку абумоўленая прыродай.

- Большасць людзей жыве на ўсходнім беразе, гэта максімальна населеная частка, бо там спрыяльны клімат, не так горача. Таму ў вялікіх гарадах лепшыя ўмовы, добра развітая інфраструктура і гэтак далей, - тлумачыць ён. - А вось у аўтбэку, правінцыі, можа быць невялікі пасёлак на 30 чалавек пасярод пустыні, а наступны - толькі праз 500 кіламетараў. Яны ўсе знаходзяцца ўздоўж асноўнай аўтамагістралі, якая злучае поўнач і поўдзень. У такім гарадочку будзе толькі маленечкая крама, невялічкая кавярня, запраўка і, магчыма, гатэлік. І ніякай цывілізацыі побач. Плюс там таксама максімальная колькасць абарыгенаў, і гэта накладае адбітак: «Чырвонае сэрца» нагадвае іншую краіну.

- Праехаў праз цэнтр, завітаў у шахцёрскі гарадок Кубер-Педзі, дзе капаюць апалы (каштоўныя камяні), а потым у Эліс-Спрынгс - легендарны горад у самым цэнтры краіны. І скончыў вандроўку ў сталіцы паўночнай Аўстраліі, у Дарвіне, - апісвае ён дарогу. - Вось з іх мяне найбольш уразіў шахцёрскі гарадок. Ён цікавы тым, што там людзі жывуць нібы ў падземных дамах: яны капаюць іх у гарах, каб неяк хавацца ад спёкі. Бо гарадок фактычна ў пустыні, там вельмі горача. Я ў такім доме спыняўся ў мясцовага жыхара, якога мне таксама параілі нашыя беларусы. Гэта было максімальна атмасфернае месца, нібыта іншаземнае, выглядала як нейкі Марс. Гэтым запомніўся Куба-Підзі: нешта фантастычнае, нібыта іншая планета.

«Вельмі блізка бачыў маму-кенгуру з малым, які вылазіў і залазіў у сумку»

Апісаць агульнае ўражанне ад аўстралійскай прыроды складана, адзначае Аляксандр, бо ў розных частках краіны і краявіды будуць розныя. На поўначы прырода больш трапічная, на поўдні ці ў цэнтры нагадвае пустыню, а на ўсходнім беразе трохі падобная да прыроды нашай сярэдняй паласы.

- Таксама абсалютна розныя нацыянальныя паркі, часам было нязвыкла бачыць усюды эўкаліпты. Усё вельмі разнастайнае, цікавае і незвычайнае, таму нават складана растлумачыць, што канкрэтна спадабалася. Я проста ў захапленні ад усяго, - кажа ён. - Таксама адрозніваецца фаўна ў кожным рэгіёне. Агулам вельмі ўразілі кенгуру, якіх рэальна шмат: яны скачуць пад колы на кожным кроку. Каалаў можна пабачыць проста ў гарадскім парку на дрэвах, часта можна сустрэць вамбатаў. Розныя змеі бываюць, пацукі. Але гэта ў асноўным на дварэ, у дамах я іх ніколі не бачыў. Хаця мне расказвалі, што такое здараецца.

Вамбата Аляксандр упершыню пабачыў у кемпінгу непадалёк ад Сіднея: там ёсць пэўныя месцы, дзе можна знайсці жывёл. Успамінае, што ўражанні былі незвычайныя, ён потым спецыяльна чытаў усё пра іх.

- А вось кенгуру я бачыў вельмі блізка, можа, на адлегласці 50 сантыметраў. Гэта была мама-кенгуру з малым, які вылазіў і зноў залазіў у сумку. Ёсць таксама чырвоныя кенгуру. Яны вялікія і могуць быць вышэйшыя за чалавека, але я такіх не бачыў, - расказвае суразмоўца. - Тут вельмі клапатлівае стаўленне да жывёл, і ўздоўж дарогі шмат білбордаў, што калі вы бачыце падбітую жывёліну - тэлефануйце ў спецыяльную службу дапамогі. Аднойчы з беларусамі Сіднея мы пабачылі падбітага пацука і падумалі, што ён можа быць эндэмічным, унікальным. Яны патэлефанавалі ў гэтую службу і потым адвезлі яго ў клініку. Дактары сказалі, што гэта самы звычайны пацук, але сам факт, што людзі вось так ставяцца да жывёл, уражвае.

Адна з адметнасцяў Аўстраліі, працягвае Гойшык, - дажджы, асабліва на поўначы. Большую частку часу іх няма, але калі пачынаюцца, то могуць ліць днямі і затапліваць усё вакол. Беларус аднойчы сам трапіў пад такі:

- У той дзень я выехаў з Эліс-Спрынгс разам з дальнабойшчыкам, вакол пустыня, амаль усё перасохла. Праехалі літаральна кіламетраў трыста на поўнач - і пачаўся дождж. А там гліністая глеба, яна не паспявае паглынаць ваду. У выніку яе ўзровень вельмі хутка падымаецца, і дарогу падтапляе. Звычайныя легкавікі адразу спыняюцца, пэўны час можна перасоўвацца на вялікіх джыпах. Дзякуючы таму, што мы былі на фуры, змаглі дабрацца да Тэнант-Крыка. Але кіроўца акурат ехаў у гэты горад. Далей я паспрабаваў яшчэ пастопіць, аднак пад'ехала паліцыя. Супрацоўнікі сказалі, што ўся дарога затопленая, ты ўжо нікуды далей не паедзеш, лепей шукаць сабе сухое і бяспечнае месца, бо тут у нас не вельмі спакойны гарадок.

- Палез гугліць хостэлы ці гатэлі - самы танны каштуе 180 аўстралійскіх даляраў, і там не вельмі добрыя водгукі. Стаю і думаю, не ведаю, што рабіць. І тут правільная сіла падарожжа даслала мясцовых анёлаў-ахоўнікаў: спынілася пара маладых людзей на джыпе і прапанавала перачакаць у іх. Сказалі, што самі любяць вандраваць, таму цалкам мяне разумеюць. Я ў іх прабыў тры дні, смажыў дранікі, расказваў пра сваю кругасветку. Мы вельмі пасябравалі, так што цяпер у мяне ёсць аўстралійскія брат і сястра.

«Нагадваюць рыбін, якіх выкінула на бераг»

Акрамя беларускай дыяспары Аляксандр шмат стасаваўся і з мясцовымі. Часцей за ўсё гэта былі тыя, хто яго падвозіў. Напрыклад, «аўстралійскія анёлы» Natasha і Caelum. Пара родам з Тасманіі, а ў на поўначыі мацерыка аказаліся па працы ў сацыяльнай службе.

- Яны прыехалі, каб зарабіць грошы на дом у Тасманіі, - тлумачыць суразмоўца. - Ім дзяржава арандавала дом, таму плаціць не трэба. І траціцца асабліва няма на што, бо няма куды хадзіць. Паўночная тэрыторыя па плошчы прыкладна як 6,5 Беларусі, але насельніцтва там - як у Бабруйску. Таксама за працу з карэннымі аўстралійцамі плацяць добрыя грошы. Таму яны і пагадзіліся. Некалькі разоў на год едзяць у адпачынак, а астатнія грошы адкладаюць.

Сярод тых, хто падвозіў беларуса, былі розныя людзі: і будаўнікі, і менеджары, і паліцыя, згадвае ён. І ўсіх называе «вельмі цікавымі і гасціннымі людзьмі».

- Яны па-сяброўску ставяцца, могуць пачаставаць кавай. Вельмі прыязная краіна ў гэтым плане. Таксама цікава, што яны ведалі пра Беларусь. Падчас падарожжа даволі часта трэба было тлумачыць, а там самі распытвалі пра вайну, пра ўсе нашыя падзеі пасля 2020-га. Відаць, што людзі неабыякавыя, хоць і жывуць зусім далёка, - дзеліцца ўражаннямі суразмоўца. - А вось у Тэнант-Крыку мяне акурат падвозіў кіроўца з карэнных аўстралійцаў. Яшчэ неяк у штаце Квінслэнд я таксама ехаў з такім кіроўцам, вельмі прыемны мужчына, пачаставаў мяне абедам. А калі высадзіў, нават прачытаў малітву, каб у мяне далей усё добра ішло.

Гэта былі адзіныя знаёмствы Гойшыка з карэннымі жыхарамі. Але аднойчы ён зайшоў у аўтобус, дзе аказаўся адзін сярод аўстралійцаў.

- Калі я быў у Дарвіне, у сталіцы паўночнай тэрыторыі, ехаў з прыгарада ў цэнтр. І ў аўтобусе я быў адзіны белы сярод аўстралійцаў, прычым не зусім цвярозых. Атрымалася вельмі цікавая паездка, - расказвае ён. - Але яны не агрэсіўныя. Бо ўлетку ў Злучаных Штатах таксама здаралася быць адзіным белым, і там я баяўся за сябе, бо сапраўды магчымыя праблемы. А ў Дарвіне карэнныя жыхары паводзіліся нармальна, нават калі я пачаў здымаць. Агулам яны вельмі розныя, шмат залежыць ад месца, дзе яны жывуць. У асноўным яны насяляюць паўночную частку краіны, і там яны большасць у гарадах. Але ў абсалютных лічбах самая вялікая група - у адным з заходніх прыгарадаў Сіднея. Вось у вялікіх гарадах яны жывуць «нармальным жыццём», калі так можна сказаць, а ў невялічкіх мястэчках усё зусім па-іншаму.

- Мне яны нагадваюць рыбін, якіх выкінула на бераг і якія працягваюць жыць па інерцыі, але больш не ведаюць, што рабіць, як даваць сабе рады ў сучасных умовах. Яны жылі спрадвеку на гэтай зямлі, у іх вельмі старажытная культура. Як мне казалі, у іх была гармонія, яны ведалі, як жыць у такіх складаных умовах. Але калі прыйшлі каланізатары і забралі іх землі, людзі проста страцілі сэнс жыцця. Гэта вельмі ганебныя старонкі гісторыі Аўстраліі, - дзеліцца назіраннямі суразмоўца. - І цяпер ніхто не ведае, што з імі рабіць. Дзяржава выплачвае ім грошы, але яны не могуць знайсці сябе і часта проста прапіваюць іх. Дзеці не ходзяць у школу, бацькі іх ніяк не даглядаюць. У гэтым вялікая праблема. Для іх ствараюцца ўмовы, але маё прыватнае адчуванне - яны не разумеюць, што гэтыя белыя ад іх хочуць, і не асабліва вераць уладам праз тое, што рабілі з іх продкамі. У выніку атрымліваецца кола, выйсця з якога не бачыць ніхто з тых, з кім мне давялося размаўляць.

«Крутая краіна, цікавыя людзі, абсалютна неверагодная прырода»

Уражанні Аляксандра ад Аўстраліі можна выказаць адным словам - захапленне. Яго ён паўтарае шмат разоў за ўсю размову і ім падсумоўвае сваю вандроўку. На другім месцы - шкадаванне, што засталося шмат непабачанага.

- Гэта вельмі крутая краіна і вельмі цікавыя людзі, абсалютна неверагодная прырода, - упэўнена кажа ён. - На жаль, не наведаў усяго. Таму яшчэ вярнуся, каб пабываць у Тасманіі, Заходняй Аўстраліі, наведаць Улуру - святую гару для карэнных аўстралійцаў. Але агулам так, я ў захапленні, мне вельмі спадабалася.

З Дарвіна беларус паляцеў на Балі (гэта адбылося яшчэ ў канцы лютага). За няпоўныя два месяцы, якія прайшлі з таго моманту, ён паспеў праехаць Інданезію, Сінгапур, Малайзію і цяпер знаходзіцца ў Тайландзе.

- Хутка да мяне прыляціць дзяўчына на вакацыі, - дзеліцца Гойшык. - Плануем трохі павандраваць з ёю. А далей буду вяртацца ў Еўропу па зямлі, каб скончыць сваё кругасветнае падарожжа. Думаю, мне спатрэбіцца яшчэ недзе год.

Як жывецца ў Беларусі? А як у іншых краінах? «Люстэрка» - гэта праект пра людзей і для людзей. Мы шчыра расказваем пра жыццё ў розных кутках свету праз гісторыі беларусаў.

Падтрымайце «Люстэрка», каб мы маглі публікаваць больш такіх матэрыялаў 🙌

Станьце патронам «Люстэрка» - незалежнага медыя, якое толькі на сайце штомесяц наведвае больш за 2 мільёны ўнікальных карыстальнікаў.

Ахвяраваць любую суму можна хутка і бяспечна праз сэрвіс Donorbox.

Гэта бяспечна?

Калі вы не ў Беларусі - так. Гэты сэрвіс выкарыстоўвае больш за 80 тысяч арганізацый з 96 краін. Ён сапраўды надзейны: у аснове - аплатная сістэма Stripe, сертыфікаваная па міжнародным стандарце бяспекі PCI DSS. А яшчэ банк не ўбачыць, што плацёж зроблены ў адрас «Люстэрка».

Вы можаце зрабіць разавае ахвяраванне ці аформіць рэгулярны плацёж. Рэгулярныя данаты нават на невялікую суму дазволяць нашай рэдакцыі лепш планаваць уласную працу.

Важна: не данацьце з картак беларускіх і расійскіх банкаў. Гэта пытанне вашай бяспекі.

Калі для вас зручнейшы сэрвіс Patreon - вы можаце падтрымаць нас з дапамогай яго. Аднак Donorbox возьме меншую камісію і цяпер у прыярытэце для нас.