Калі ў Беларусі пасля выбараў-2020 галоўнымі спікерамі сярод спартоўцаў у дзяржСМІ сталі лёгкаатлеты Анастасія Мірончык-Іванова і Максім Недасекаў, якія ва ўсім падтрымліваюць уладу, то ў Расіі пасля пачатку вайны ва Украіне ў цэнтры ўвагі аказалася лыжніца Вераніка Сцяпанава. Ёй 21 год, але яна ўжо алімпійская чэмпіёнка. А яшчэ ўраджэнка Камчаткі сур’ёзна разважае на любыя тэмы, і яе цытаты разносяцца расійскімі (і не толькі) медыя. Пераканайцеся ў гэтым самі, прачытаўшы, як Сцяпанава знаходзіць сябе ў ролі калумніста-спікера.
«Такіх эстафетчыц у нас даўно не было»
Вераніка нарадзілася 4 студзеня 2001 года. Яна камчадалка — прадстаўніца карэннага народа поўначы Расіі. Ураджэнка Ялізава (горад у Камчацкім краі) з сямі гадоў пачала займацца лыжамі ў мясцовай школе. Удзельніца трох юніёрскіх чэмпіянатаў свету. У 2019 годзе заваявала срэбны медаль на чэмпіянаце свету ў эстафеце, а ў 2021-м не толькі зноў была другой у эстафеце, але і выйграла асабістае золата ў гонцы на 5 км вольным стылем.
У сакавіку 2021 года дэбютавала на этапе Кубку свету. А па-сапраўднаму раскрылася Сцяпанава ў сезоне-2021/22. Перш за ўсё — як эстафетчыца. У снежні 2021-га яна прынесла перамогу свайму квартэту на этапе Кубка свету — гэта была першая перамога расіянак з 2004 года.
— У жанчын, вядома, чарговы раз Вераніка даказала, што яна сапраўдная эстафетчыца. У мінулым сезоне мы ўсе захапляліся яе фінішам на чэмпіянаце Расіі ў эстафеце. Такіх эстафетчыц у нас даўно не было. Адно шкада — яна не так добра сябе адчувае ў гарах, а наступныя дзве Алімпіяды ў гарах. Таму будзем з ёй над гэтым працаваць, — хваліла Сцяпанаву пасля той перамогі кіраўніца федэрацыі лыжных гонак Расіі Алена Вяльбе.
Мабыць, папрацавалі добра. На Алімпіядзе 2022 года ў Пекіне ўраджэнка Камчаткі ўдзельнічала ў дзвюх гонках. У спрынце заняла сёмае месца. А ў эстафеце 4×5 км бегла заключны этап і не падвяла калег па камандзе. Расія выйграла золата, апярэдзіўшы немак на 18 секунд, а Сцяпанава стала самай маладой алімпійскай чэмпіёнкай у гісторыі лыжных гонак.
Пазней Вераніка прызнала, што «аб'ектыўна скокнула трохі вышэй за галаву».
Ад прыёму ў Пуціна да калонкі на «Матч ТВ»
У красавіку гэтага года, калі вайна ва Украіне ішла ўжо больш за два месяцы, Сцяпанава пабывала на ўзнагароджанні расійскіх алімпійцаў ва Уладзіміра Пуціна. І вымавіла словы, якія фактычна сталі пачаткам яе «экспертнага» ўзлёту:
— Я аднагодка стагоддзя, нарадзілася ў студзені 2001-га. На маіх вачах Расія зноў стала моцнай, гордай, паспяховай. Не ўсім у свеце падабаецца, гэта відавочна. Але мы на правільным шляху, і мы абавязкова пераможам, як перамаглі на Алімпіядзе.
Пасля гэтага лыжніца стала больш запатрабаванай у пракрамлёўскіх СМІ. Цяпер Сцяпанава вядзе калонку на сайце «Матч ТВ» (першы запіс быў апублікаваны 1 ліпеня 2022-га), рэгулярна з’яўляецца ў ток-шоу «Есть тема», у якім спорт часта абмяркоўваюць у кантэксце палітыкі.
— У пройгрышных праектах я імкнуся не ўдзельнічаць, — сказала лыжніца пра ўдзел у гэтай праграме.
А яшчэ ў Сцяпанавай ёсць Telegram-канал, у якім крыху больш за 15 тысяч падпісчыкаў. У ім яна таксама часта піша пра палітыку. Напрыклад, 5 лістапада пад відэа з трэніроўкі спартоўка размясціла наступны запіс: «Пераконваю Анастасію Аляксандраўну (маецца на ўвазе лыжніца Фалеева. — Заўв. рэд.), што прэзідэнт Пуцін усё ж паляціць на G20 у Інданезію, а яна з доляй скепсісу рэагуе. А вы пра што думалі лыжніцы на трэніроўках размаўляюць, пра пазногці?»
«Мяне задавальняе маё жыццё, і я цалкам паспяховая»
Такім чынам, Сцяпанава выказваецца шмат, у тым ліку пра спорт. Напрыклад, яна прызналася, што любіць футбол. А яшчэ пазайздросціла папулярнасці біятлона:
— Наш найбліжэйшы «сваяк» біятлон робіць рэйтынгі, якія лыжам, на жаль, недаступныя. А мы ў крызісе. У апошнім сезоне Кубка свету па лыжных гонках наш асноўны старт паглядзела на 27% тэлегледачоў менш, чым у папярэднім сезоне. Прычым усюды — у Расіі, Нарвегіі, Швецыі, Германіі — падзенне цікавасці значнае. Гэта, калі спрасціць, азначае, што ў наступным годзе тэлеканалы заплацяць на 27% грошай менш за тэлеправы, ужо і так вельмі сціплыя ў сваёй цане.
На думку Сцяпанавай, каб стаць зоркай у 2022 годзе, «неабходна актыўна дзейнічаць не толькі на лёдзе, на полі ці на лыжні, але за іх межамі». Дарэчы, якраз лыжніцу цікавяць спартыўны маркетынг і фінансавы складнік спорту.
Пра сустрэчу з Пуціным і сваю палітычную пазіцыю Сцяпанава напісала наступнае:
— Слухайце і пачуйце: мы, рускія, жадаем дабра сваёй краіне нягледзячы ні на што. Адно з нашых перакананняў — падтрымліваць радзіму падчас хваляванняў.
Яна таксама сказала, што «заходнія журналісты засыпаюць яе просьбамі пра далейшыя каментары». Пазней Вераніка растлумачыла, чаму камунікуе з замежнымі медыя:
— Таму што ідзе барацьба за розумы, у тым ліку нарвежскія (гаворка ішла пра яе інтэрв'ю нарвежскім журналістам. — Заўв. рэд.), і мы абавязаныя ў ёй выйграць. Чым хутчэй звычайныя, нармальныя людзі там зразумеюць, што мы жывём побач, што мы не знікнем, не паляцім на Марс і што сцяной з хлусні нас не падзяліць, тым лепш будзе ўсім.
Сцяпанава таксама адмаўляла, што нехта навязвае ёй меркаванне:
— Я вольная, мяне задавальняе маё жыццё, і я цалкам паспяховая. Я перакананая, што не дамаглася б у іншай краіне таго, што ў мяне ёсць у сённяшняй Расіі. Усе думаюць гэтак жа, як і я, проста іншыя менш гаваркія з гэтай нагоды.
Пры гэтым спартоўка перакананая, што пераважная большасць думае гэтак жа, як і яна:
— Гэта праўда, што некаторыя людзі маюць іншае меркаванне — можа быць, двое ці трое са ста — але гэта дэмакратыя. Яны адкрыта выказваюцца на гэты конт, хоць я лічу іх аргументы ілжывымі. Але ніхто з іх не пакараны і не знаходзіцца ў турме за свае словы.
19 кастрычніка паведамлялася, што «за дыскрэдытацыю Узброеных сіл [Расійскай Федэрацыі] і распаўсюджванне недакладных звестак аб іх выкарыстанні» (артыкул 207.3 Крымінальнага кодэкса РФ, які з’явіўся ў сакавіку 2022 года і які стаў асноўным для барацьбы расійскіх уладаў з антываеннымі выступленнямі; максімальнае пакаранне па ім можа дасягаць 15 гадоў пазбаўлення волі) заведзена больш за 100 крымінальных справаў і «спынена» 4,5 тысячы адміністрацыйных правапарушэнняў.
З «непрыязных» да Расіі краін Вераніка называла Нарвегію («Там вельмі многія выдатна ведаюць, што іх самалёты зусім не плюшавымі мішкамі і цукеркамі закідвалі Трыпалі 11 гадоў таму») і ЗША, успомніўшы і пра Беларусь:
— Напрыклад, ва ўсіх еўрапейскіх краінах, у тым ліку ў Расіі (выключэнне — Беларусь), смяротнае пакаранне не ўжываецца. А ў ЗША — ужываецца. Якраз у тых штатах, адкуль найлепшыя амерыканскія лыжнікі. Большасць, калі не ўсе, заходніх еўрапейцаў лічыць смяротнае пакаранне абсалютным варварствам. Ну, давайце тады амерыканцаў са спаборніцтваў FIS (Міжнароднай федэрацыі лыжнага спорту і сноўбордынгу. — Заўв. рэд.) выключым на той падставе, што яны з «варварскай дзяржавы».
Сцяпанава нават заявіла, што ёй будзе значна цікавей спаборнічаць у Саудаўскай Аравіі, чым у еўрапейскіх лясах. Маўляў, старты ў Азіі пройдуць «па-за палітыкай».
22 кастрычніка Міжнародная федэрацыя лыжнага спорту вырашыла падоўжыць адхіленне беларускіх і расійскіх спартоўцаў ад спаборніцтваў пад сваёй эгідай. Новы бан выпісаны на няпэўны тэрмін. Натуральна, Сцяпанава абуралася з гэтай нагоды:
— За нашае адхіленне змагалася маленькая купка гучных радыкалаў, якой вырашыла падпарадкавацца маўклівая большасць. Многія з іх выдатна разумеюць, што гэта нічым не апраўданая крывадушнасць. Іншых больш турбуе, што цяпер адкрыты новы раздзел у невядомасць — спартоўцаў можна адхіляць па палітычных матывах. А заўтра па якіх? Этычных? Маральных? Хто дасць адказ?
Перад гэтым Вераніка пісала, што ўвесь расійскі спорт хочуць «адмяніць», каб «у людзей у самой Расіі было як мага менш падставаў для гонару і станоўчых эмоцый». І задавалася рытарычным для яе пытаннем:
— Калі еўрапейскія краіны працягваюць купляць і спажываць расійскія газ, нафту, збожжа, угнаенні, металы і гэтак далей, чаму накладзеная забарона на забавы з удзелам расійскіх спартоўцаў?
«Ёй у жыцці на дадзены момант вельмі моцна пашанцавала»
Праўда, далёка не ўсім падабаецца «экспертнасць» Сцяпанавай. Прычым не толькі замежнікам, але і, напрыклад, прыхільніку Лукашэнкі, чатырохразоваму алімпійскаму чэмпіёну Аляксандру Ціханову, які назваў заявы лыжніцы «безгаловымі».
Больш за тое, залішняя актыўнасць Веранікі па-за спортам яшчэ ў красавіку пачала раздражняць Вяльбе:
— У мяне такое пачуццё, што захворванне [зорная хвароба спартоўкі] пачалося. Мяне, праўда, спрабуюць пераканаць, што гэта не так. Буду радая памыліцца. Можа быць, я чагосьці не разумею. Але рэч не столькі ў медыйнасці, у паходах на тэлеканалы, а ў бязмерным удзеле ў сацсетках. Гэта забірае шмат сіл, уплывае на псіхіку.
Паводле словаў кіраўніцы федэрацыі лыжных гонак Расіі, Сцяпанава нават на непублічную крытыку Вяльбе ў яе адрас адказвае завочна праз сацсеткі, якія да таго ж вядзе яе хлопец.
— Ёй у жыцці на дадзены момант вельмі моцна пашанцавала. Яна стала алімпійскай чэмпіёнкай, чаму я вельмі радая. Заслужанай алімпійскай чэмпіёнкай, якая зрабіла свой уклад у перамогу. Гэтага ніхто не адмаўляе. Але калі ты хочаш, каб вынік быў не толькі сёння, але і заўтра, то думкі мусяць быць перанакіраваныя ў іншы бок. А то цяпер яна не спартоўка, а патрыятычны блогер, — лічыць Вяльбе.
Растлумачыць тое, што адбываецца з лыжніцай, могуць словы самой Сцяпанавай у пачатку жніўня гэтага года:
— Мне падабаецца абрэвіятура ЗМС (званне заслужанага майстра спорту. — Заўв. рэд.) у спалучэнні з маім прозвішчам. Вось да чаго далей імкнуцца ў 21 год — гэта пытанне.
Чытайце таксама
