Кніга рэкордаў Гінеса 5 красавіка абнавіла інфармацыю пра самага старога чалавека з тых, што жывуць цяпер. Пасля смерці 114-гадовага Хуана Вісэнтэ Перэса з Венесуэлы ім стаў 111-гадовы англічанін Джон Альфрэд Тынісвуд. Пры гэтым у некаторых публікацыях дзяржаўных СМІ «краінай доўгажыхароў» называюць Беларусь. Ці сапраўды падыходзіць нашай краіне такі тытул, колькі доўгажыхароў ва ўзросце больш за 100 гадоў налічваецца сярод беларусаў і шмат гэта ці мала ў параўнанні з нашымі суседзямі і са светам у цэлым? Давайце разбірацца.
Колькі ў Беларусі доўгажыхароў?
Да 2020 года колькасць доўгажыхароў ва ўзросце ад 100 гадоў і старэйшых у Беларусі паступова зніжалася. У 2017 годзе Міністэрства працы і сацыяльнай абароны расказвала, што стагадовую мяжу перасягнулі 395 жыхароў Беларусі, а ў пачатку 2020 года кіраўніца гэтага ведамства Ірына Касцевіч паведамляла, што ў Беларусі засталося 382 чалавекі ва ўзросце 100 і больш гадоў.
Але пасля 2020 года, калі Белстат пачаў паступова пазбаўляцца ад прыкрай неабходнасці публікаваць дакладныя дэмаграфічныя звесткі, колькасць афіцыйна выяўленых доўгажыхароў у краіне ўстойліва расце. Прычым такімі тэмпамі, што гэтаму росту пазайздросціў бы ВУП Беларусі нават у найлепшыя для эканомікі гады.
Так, калі ў верасні 2022 года намесніца міністра працы і сацыяльнай абароны Марына Арцёменка налічыла ў краіне больш за 400 грамадзян ва ўзросце звыш 100 гадоў, то ў верасні 2023 года ўсё тая ж Касцевіч расказала, што такіх людзей у Беларусі ўжо больш за 500.
Рост колькасці людзей у шаноўным узросце па меры старэння насельніцтва — цалкам натуральны працэс для свету ў цэлым. Але павелічэнне колькасці людзей ва ўзросце больш за 100 гадоў за тры з паловай гады на траціну з лішнім (з 382 да «больш чым 500») выглядае досыць дзіўным — асабліва калі памятаць пра нядаўнюю пандэмію COVID-19, якая прыпала акурат на гэты перыяд і зусім не шкадавала пажылых людзей.
А ці шмат такіх людзей у іншых краінах?
500 доўгажыхароў ва ўзросце 100 і больш гадоў на краіну з колькасцю насельніцтва 9,16 млн чалавек — гэта шмат ці мала? Паспрабуем параўнаць гэтую велічыню з аналагічнымі паказчыкамі іншых краін.
Вось колькі людзей ва ўзросце ад 100 гадоў і старэйшых жыве ў суседніх з Беларуссю краінах (для Украіны падаюцца афіцыйныя звесткі за 2019 год, для астатніх краін — за 2021 год):
- Расія — 20 600;
- Польшча — 7232;
- Украіна — 1078;
- Літва — 284;
- Латвія — 190.
Агульная колькасць людзей ва ўзросце ад 100 гадоў і старэйшых ва ўсім свеце, паводле ацэнкі Бюро перапісу насельніцтва ЗША, у 2024 годзе дасягнула 934 776 чалавек. Больш за ўсё такіх доўгажыхароў жыве ў Японіі — у 2020 годзе іх тут налічылі 92 139. Сярод еўрапейскіх дзяржаваў лідарка па агульнай колькасці доўгажыхароў — Францыя: там у 2021 годзе жыло 25 976 чалавек ва ўзросце ад 100 гадоў і старэйшых.
Дык ці можна Беларусь назваць краінай доўгажыхароў?
Наўрад.
У еўрапейскіх краінах, супастаўных з нашай па колькасці насельніцтва (ад 8,5 да 11 мільёнаў чалавек), у 2021 годзе налічвалася значна больш доўгажыхароў ва ўзросце 100 гадоў і больш, чым у Беларусі:
- Грэцыя — 13 451 (вось гэтую дзяржаву цалкам можна назваць «краінай доўгажыхароў»);
- Партугалія — 5025;
- Венгрыя — 3363;
- Швецыя — 2449;
- Бельгія — 2158;
- Швейцарыя — 1888;
- Аўстрыя — 1421;
- Чэхія — 845.
У параўнанні амаль з усімі суседзямі, з пераважнай большасцю еўрапейскіх дзяржаваў і светам у цэлым пасля пераліку на 100 тысяч насельніцтва колькасць доўгажыхароў у нашай краіне, на жаль, зусім не ўражвае:
| Краіна, гады ацэнкі | Колькасць доўгажыхароў ва ўзросце ад 100 гадоў і вышэй | Колькасць насельніцтва (у мільёнах чалавек) | Колькасць доўгажыхароў на 100 тысяч насельніцтва |
|
Грэцыя (2021) |
13 451 |
10,57 |
127,26 |
|
Японія (2020) |
92 139 |
126,3 |
72,95 |
|
Польшча (2021) |
7232 |
37,75 |
19,16 |
|
Расія (2021) |
20 600 |
144,1 |
14,30 |
|
Літва (2021) |
284 |
2,80 |
10,14 |
|
Латвія (2021) |
190 |
1,88 |
10,11 |
|
Беларусь (2023−2024) |
500 |
9,16 |
5,45 |
|
Украіна (2019) |
1078 |
44,39 |
2,43 |
|
Свет у цэлым (2024) |
934 776 |
8 175,77 |
11,43 |
Колькасць насельніцтва дзяржаваў у 2019−2021 гадах мы ўзялі з сайта Сусветнага банка, а актуальную колькасць насельніцтва свету — з сайта праекта Countrymeters.
Выходзіць, што шанцаў дацягнуць да 100 гадоў у беларусаў і беларусак у 23 разы менш, чым у грэкаў, у 13 разоў менш, чым у японцаў, у 3,5 разу менш, чым у палякаў, у 2,6 разу менш, чым у расіян і амаль у два разы менш, чым у латышоў і літоўцаў. Жыхары ўсёй планеты ў цэлым таксама прыкладна ў два разы часцей дажываюць да ста гадоў, чым беларусы. Да «краіны доўгажыхароў» гэта зусім не падобна.
Улады засакрэчваюць усё больш звестак пра Беларусь, а афіцыйная статыстыка часам выглядае анамальнай. «Люстэрка» збірае звесткі з розных крыніц і акуратна праводзіць разлікі. Мы хочам, каб вы разумелі, якая сітуацыя ў нашай краіне насамрэч, без гучных цэтлікаў прапаганды.
Падтрымайце рэдакцыю, каб мы працягвалі гаварыць пра важнае 👀
Станьце патронам «Люстэрка» — журналісцкага праекта, якому вы дапамагаеце заставацца незалежным. Ахвяраваць любую суму можна хутка і бяспечна праз сэрвіс Donorbox.
Усё пра бяспеку і адказы на іншыя пытанні вы можаце даведацца па спасылцы.
Чытайце таксама
