30-гадовая ўраджэнка Оршы прысвяціла жыццё коннаму спорту. Двухразовая чэмпіёнка Беларусі (2020, 2021), фіналістка Кубка свету — 2019 Вольга Сафронава заваявала ліцэнзію на Алімпіяду, але з надуманай прычыны яе не пусцілі ў Токіа. У выніку беларуска, якая падпісала ліст за сумленныя выбары, вырашыла жыць за мяжой. З вялікага інтэрв'ю з Вольгай вы даведаецеся не толькі пра прынцыповую пазіцыю дзяўчыны, але і вельмі шмат усяго пра коней. І, магчыма, трохі падзеліце бязмежную любоў спартоўкі да гэтых жывёл.
За апошнія два гады вы напэўна чулі выказванні чыноўнікаў пра тое, што «спорт па-за палітыкай». Але жыццё паказвае, што гэта не так: пасля 9 жніўня 2020-га сотні атлетаў падпісалі ліст супраць жорсткасці сілавікоў і за новыя выбары. Пасля многія з іх падвергліся ціску: былі вымушаныя з’ехаць з краіны, аказваліся на сутках, атрымалі тэрміны па крымінальных справах. У праекце «Спорт у палітыцы» мы размаўляем з атлетамі, якія не пабаяліся гаварыць пра тое, што важна для вельмі многіх беларусаў.
Алімпіяда, Польшча, тытул
— Калі вы з’ехалі з Беларусі?
— У канцы чэрвеня 2021 года, пасля таго як ветэрынарная камісія, створаная Рэспубліканскім цэнтрам алімпійскай падрыхтоўкі і Беларускай федэрацыяй коннага спорту, прызнала майго каня кульгавым і не дапусціла яго да ўдзелу ў Алімпійскіх гульнях у Токіа. Прычым не напісалі дыягназ у заключэнні. Я была ўпэўненая, што Сандра дэ Амор (мянушка каня) здаровы. Цягам апошняй пары гадоў яго кантраляваў ветэрынарны лекар іншай краіны з кваліфікацыяй, роўных якой няма ў Беларусі. Менавіта таму захацела вывезці каня ў Еўропу для абследавання і атрымання незалежнага заключэння. Праўда, начальнік нацыянальнай каманды рэзка абазначыла, што ніякія іншыя дакументы, акрамя заключэння беларускай камісіі, не будуць улічвацца ў прыняцці рашэння аб адпраўцы на Алімпіяду. І хоць у нас яшчэ быў час, каб падаць заяўку, кіраўніцтва пазбавіла мяне магчымасці выступіць на Гульнях. Так я апынулася ў Польшчы.
— Як прайшоў час пасля ад’езду з Беларусі?
— Першапачаткова, атрымаўшы ў Польшчы заключэнне, што мой конь здаровы і можа ўдзельнічаць у турнірах, хацелася адразу выйсці на арэну і даказаць усё не толькі дакументамі, але і выступамі. Аднак практычна адразу даведалася, што вяртацца ў Беларусь мне небяспечна… З гэтага моманту пачалося абсалютна іншае жыццё. Адразу вырашыла, што пад чырвона-зялёным сцягам я больш не буду спаборнічаць! Параіўшыся з юрыстамі і спартыўнымі функцыянерамі, мы пачалі працэс змены спартыўнага грамадзянства. Афіцыйнага рашэння яшчэ чакаю, але ў пачатку лета 2022-га атрымала права выступаць на нацыянальных польскіх турнірах і змагла стартаваць у летнім сезоне.
— Цяпер вы збіраецеся кваліфікавацца на Алімпіяду пад польскім сцягам?
— Натуральна! Ніколі ні ў каго не атрымаецца адабраць у мяне мару, якім бы цяжкім і цярністым шлях да яе ні быў!
— Які турнір у кар’еры пакуль адзначыце?
— Да 2020-га я абавязкова б назвала фінал Кубка свету 2019 года ў Швецыі. Велізарны стадыён, найлепшыя коннікі свету, неверагодная атмасфера свята спорту. Але цяпер для мяне самы памятны — пераможны чэмпіянат Беларусі. 8 жніўня 2020-га. Гэта быў вельмі сімвалічны тытул, які падарыў мне неверагодны эмацыйны ўздым і ўпэўненасць, што перамога абавязкова прыйдзе. Галоўнае — працягваць змагацца кожны дзень.
Выездка, бранзалет, рэпрэсіі
— Чаму, думаеце, вас вырашылі не пускаць на Алімпіяду? Бо на Гульнях былі, хай і няшмат, спароўцы, якія падпісалі ліст за сумленныя выбары.
— Я адкрыта заявіла сваю пазіцыю адразу пасля выбараў. Адмовілася выдаляць фота з нашым [бел-чырвона-белым] сцягам з сацыяльных сетак. На прапанову «памаўчаць і ўсё ж дачакацца гульняў» ад аднаго з трэнераў адказала, што «значыць, гэта не мая Алімпіяда, калі мне трэба заплаціць за яе такую цану». Думаю, што ўсё залежала ад людзей, якія прымалі рашэнне ў тым ці іншым выглядзе. У конным спорце асабістыя мэты і пасады аказаліся важнейшымі, чым прадставіць краіну ў выездцы — дысцыпліне, у якой беларусаў не было на Алімпіядах з 2008 года.
— Вы выйгралі чэмпіянат Беларусі за дзень да выбараў. Добра памятаеце 8 жніўня?
— Пра эмоцыі я ўжо трохі сказала. Гэта быў неверагодны маральны ўздым. Пасля яго я дала самае кароткае інтэрв'ю ў жыцці! Як толькі журналіст з дзяржТБ задаў першае пытанне, я пацягнулася пагладзіць Сандра, і белы бранзалет на руцэ паказаўся з-пад фрака. Гэта адразу ж заўважыў журналіст. Я скончыла фразу, і ён сказаў: «Дзякуй. Да пабачэння!» Але на той момант гэта выклікала толькі ўсмешку. Немагчыма было ўявіць, што чакала нас усіх далей.
— Якія эмоцыі выклікае цяперашняя сітуацыя ў краіне?
— У асноўным боль і страх. Балюча за кожнага затрыманага і пацярпелага і страшна за тых, хто можа яшчэ там аказацца па цалкам надуманых абвінавачваннях. Але я веру ў тое, што пасля самай цёмнай ночы надыходзіць самы яркі світанак!
— Нечаму яшчэ здзіўляецеся?
— З жахам разумею, што не. Рэпрэсіўная машына дасягнула такіх маштабаў, што не мае ніякіх рамак. Асабліва балюча за тое, што ў беларусаў забіраюць гады і здароўе ў турмах. Гады, за якія яны маглі б так шмат зрабіць, так шмат паспець, так шмат прынесці ў гэтае жыццё!
— Якое стаўленне да вас як да беларускі ў Польшчы?
— Палякі вельмі салідарныя з беларусамі! Велізарная колькасць людзей, юрыстаў, фондаў, чатаў, старонак у сацсетках, дзе можна знайсці любую інфармацыю наконт легалізацыі і звярнуцца па дапамогу. На шчасце, побач са мной практычна адразу аказаліся не толькі вельмі добрыя і спагадлівыя, але і прафесійныя людзі, якія дапамаглі ва ўладкаванні, у тым ліку маім коням. І я ні разу не адчула на сабе ціску ці пагарды з боку палякаў пасля пачатку вайны. Наадварот, у першыя некалькі тыдняў мы ўсе яшчэ больш згуртаваліся і дапамагалі ўкраінцам дзень і ноч, хто чым мог.
Масаж, выдаткі, конюх
— Апішыце ваш тыповы трэніровачны дзень.
— У сядле я праводжу ад трох да пяці гадзін у залежнасці ад колькасці і нагрузкі коней. Пасля гэтага яшчэ трэнірую іншых спартоўцаў. Але верхавая язда — толькі вярхушка айсберга. Конь — такі ж спартовец, як і чалавек, таму ўвесь астатні час займае яго догляд: фізіятэрапеўтычныя працэдуры, масаж, чыстка, догляд капытоў, прагулкі, змена гунек, догляд рыштунку і гэтак далей. Гэты спіс бясконцы і індывідуальны для кожнага каня. На стайні час пралятае незаўважна, і коннікі практычна жывуць там, прыязджаючы дадому толькі каб прыняць душ і паспаць.
— Лічылі, колькі выдаткавалі грошай на конны спорт?
— Ніколі. Але магу сказаць дакладна, што выдаткоўваю ўсё на сваіх коней. Дзякуй маёй сям'і, што не давала і не дае мне памерці з голаду (смяецца).
— А чым вам дапамагалі ў Беларусі?
— Дзяржава дае толькі кроплю ў моры, часта часткова пакрываючы выдаткі на нейкія спаборніцтвы. Усё астатняе — на плячах конеўладальніка. Штомесячнае ўтрыманне, кармленне, ветэрынарыя, каваль, вітаміны, рыштунак і форма для турніраў. Даходзіла да анекдатычных сітуацый, калі збіралі цэлае пасяджэнне і вырашалі, ці вартая я таго, каб прадставіць гонар краіны. Напрыклад, так было перад фіналам Кубка свету ў 2019 годзе, на які мы ехалі цалкам за свой кошт, на сваім кані і везлі каня на ўласным аўто самі за стырном.
— На што самыя вялікія выдаткі?
— Утрыманне каня. Арэнда бокса ў стайні, корм, догляд, ветэрынар, астэапат, каваль. Цэны вар'іруюцца ў Еўропе ад 200 да 1000 еўра ў месяц. Гэта толькі на ўтрыманне. Далей ідзе рыштунак. Сядло, напрыклад, можна купіць за 500 еўра, а можна і за 5000 еўра. Кошт турніраў залежыць ад узроўню спаборніцтваў і месца іх правядзення. Мы плацім стартавы ўзнос, за транспарт, пражыванне, харчаванне. Прызавыя ёсць, але яны, як правіла, несупастаўныя з выдаткамі.
— Ці можна зарабіць у конным спорце?
— Так, але для гэтага трэба вельмі шмат працы і цярпення. Толькі праз гады, калі вершнік навучыўся разумець каня, кіраваць сваім целам, засвоіў мастацтва дыялогу з жывёлінай і можа перадаць веды іншым людзям альбо вучыць коней, — тады гэта робіцца не толькі усёабдымным хобі, але і прафесіяй, якая прыносіць прыбытак.
— Ці даводзілася вам працаваць па-за стайняй?
— На шчасце, не! Я заўсёды была з коньмі, але да таго як стаць спартоўкай, гадамі працавала ў якасці конюха або памочніка іншых коннікаў, каб вучыцца ў іх і развівацца ў сваёй справе.
Сандра, Леа, страсенне
— Раскажыце пра вашых коней.
— Сандра де Амор — мой асноўны баявы таварыш, мы разам ужо 11 гадоў. Гэта не проста конь. Гэта сябар, настаўнік, дзіця, мая вялікая любоў і душа! Конь з вельмі моцным характарам і неверагоднымі спартыўнымі якасцямі. Менавіта разам з ім я прайшла шлях ад першых спаборніцтваў да буйных міжнародных турніраў і трапляння на Алімпіяду. Імя прыдумала сама. Яго дзед — чэмпіён свету, знакаміты жарабец Сандра Хіт. І я захацела пакінуць частку імені і свайму каню таксама. А другая частка — «Амор» — гэта ўжо ад вялікай любові!
Квінтэт Другі — дзевяцігадовы галштынскі конь, народжаны ў Беларусі. Вялікі, моцны, дужы хлопец! Калісьці проста не змагла пакінуць яго ў стайні, у якой ён жыў, бо вельмі моцна прывязваюся да коней. Нечакана ён таксама стаў маім. У дзяцінстве быў брыдкім качанём, але ператварыўся ў прыгожага лебедзя. Імя яму далі такое ж, як было ў яго бацькі, таму што быў вельмі на яго падобны. Квінтэт Другі.
І малодшанькі Леа! Таксама народжаны ў Беларусі. Ён мае фенаменальную памяць і адчувальнасць. Варта яму толькі пару разоў нешта паказаць, як ён тут жа пачынае паўтараць. Да таго ж любіць быць з чалавекам! Ён павінен быў нарадзіцца катом і ляжаць на каленях, але чамусьці нарадзіўся канём. Імя яму таксама дала я. Конь ярка-рыжай масці, як леў, таму Леа. Яму сем гадоў.
— Пацвердзіце ці абвергніце стэрэатыпы. Праўда, што ад коннага спорту могуць быць крывыя ногі?
— Абсалютная хлусня (усміхаецца). Становішча ног у сядле ніяк не ўплывае на фармаванне костак і тым больш не здольнае іх скрывіць. Я ў сядле з самага нараджэння, і з маімі нагамі ўсё ў парадку!
— Другі стэрэатып: конь паддаецца дрэсіроўцы праз страх.
— Ніякая жывёліна не будзе супрацоўнічаць з чалавекам праз страх і боль. Наш спорт — гісторыя пра доўгі і карпатлівы шлях пазнання конскай душы і асобы і пошук спосабаў для ўзаемадзеяння. Нават калі ўявіць, што вы кожны дзень прыносіце каню боль, то, выйшаўшы на арэну, дзе вы не можаце нічога, акрамя як размаўляць з ім праз рухі свайго цела, конь не адкажа ні на адну каманду. Вядома, я не магу адказваць за ўсіх. Ёсць розныя людзі і сітуацыі. Але ў конным спорце існуе вельмі аб’ёмны «Кодэкс па стаўленні да каня», дзе прапісаныя ўсе правілы і нормы, якіх спартоўцы мусяць прытрымлівацца.
— Вам бывае страшна падчас трэніровак або спаборніцтваў?
— Я раздзяляю страх і хваляванне. І тое, і тое прысутнічае ў маёй працы. Напрыклад, займаюся з маладым і вельмі гарачым канём. Калі я некалькі разоў падала з яго, то перад тым, як сесці зноў, адчуваю страх. Ведаю, што падчас падзення мне будзе балюча. А перадстартавае хваляванне — зусім іншы стан, калі пракручваю праграму ў галаве і крыху нервуюся перад выхадам на арэну. Але такое пачуццё праходзіць адразу ж, як толькі саджуся ў сядло і пачынаю размінку. Я нават трохі люблю гэты стан.
— Самая сур’ёзная траўма?
— Падзенне з Сандра амаль 9 гадоў таму. Ён не хацеў пераходзіць праз лужыну па дарозе на трэніроўку, пачаў уставаць на заднія ногі, паслізнуўся, і мы ўпалі разам на зямлю. На шчасце, конь не пацярпеў, а я тады атрымала вельмі моцнае страсенне мозгу. Спачатку не памятала падзеі апошніх двух тыдняў. Пару месяцаў наогул не магла сесці ў сядло — моцна кружылася галава. Але ўсё скончылася шчасліва.
Рэдфард, сістэма, Квінтэт
— За якую суму прадалі старую BMW, каб купіць Сандра?
— Каля 4500 еўра.
— Колькі каштуе класны конь?
— Усё залежыць ад узросту, здароўя, узроўню падрыхтоўкі, паходжання, вынікаў на турнірах. Можна купіць маладога, але таленавітага каня за некалькі тысяч еўра, патраціць пяць-сем гадоў і вырасціць з яе чэмпіёна, а нехта можа дазволіць купіць сабе адразу дарослага і дасведчанага каня за некалькі сотняў тысяч ці нават мільёнаў.
— Чулі гісторыю Рэдфарда, якога купілі ледзь не за мільён даляраў, хоць конь з’явіўся на свет у Беларусі?
— Безумоўна. Гэта той самы прыклад, калі з недарагога і маладога каня можна вырасціць вартага спартоўца. Мой Леа нарадзіўся ў той самай гаспадарцы, што і Рэдфард (у гродзенскай вёсцы Верцялішкі. — Заўв. рэд.), і вельмі крыўдна, што ў нас закрываюць месцы, якія трэба было б развіваць, і не падтрымліваюць людзей, што гарэлі сваёй справай і ідэяй. У Беларусі хапае тых, хто здольны гадаваць і рыхтаваць коней, але сістэма тармозіць усё. А магло б быць сёння ўжо 100 такіх Рэдфардаў, частку з якіх маглі б прадаць, укласці грошы ў інфраструктуру і развіццё.
— Вы ж займаліся ў Ірыны Ліс, для якой купілі Рэдфарда?
— Так, Ірына, якая ўзяла ўдзел у дзвюх Алімпіядах, была маім першым трэнерам па выездцы. Але ў 2016-м яна з’ехала з Беларусі. З тых часоў не працуем разам.
— Каталіся на Рэдфардзе?
— Не, я ніколі на ім не сядзела. Яму ўжо 25 гадоў, гэта сталы ўзрост для каня. Наколькі ведаю, на ім вучаць дзяцей у Ратамцы.
— А прадаваць сваіх коней прынята?
— На жаль, гэта часцей вымушаная мера. Утрыманне патрабуе значных выдаткаў, таму конны бізнес дастаткова развіты ў свеце. Зусім нядаўна я прадала Квінтэта менш дасведчанай вершніцы — трэба думаць пра падрыхтоўку да Алімпіяды ў Парыжы. Але конь застаўся са мной, ён працягвае жыць, трэніравацца і вучыць сваю новую спартоўку пад маім кіраўніцтвам і апекай, таму я цалкам за яго спакойная!
Пысы, трава, адрэналін
— Коні для вас — больш чым спорт?
— Гэта маё жыццё! Гэта тое, што дае сілы, нягледзячы ні на што, гэта велізарная любоў да вялікіх пысаў з мяккімі і цёплымі насамі. Коні даюць энергію, жаданне рухацца, дасягаць і ніколі не спыняцца. Яны найлепшыя настаўнікі і псіхолагі. Каб гэта зразумець, проста паспрабуйце хоць раз сесці ў сядло і адчуць тое, што маю шчасце адчуваць я кожны дзень.
— Катаецеся проста для задавальнення?
— Так, абавязкова раблю для кожнага каня хаця б раз на тыдзень трэніроўку без спаборніцкіх элементаў. У Беларусі часта ездзіла ў лес, але цяпер наша стайня ў Польшчы так размешчаная, што рабіць гэта праблематычна.
— Самая вялікая хуткасць, якую развівалі на кані?
— Мая спецыялізацыя — выездка. Гэта конны балет. Мы не спаборнічаем у хуткасці, як на скачках. Але неяк паехала без сядла ў поле. Гэта быў конь трэнера, і маёй задачай было даць яму яшчэ пашчыпаць травы. І вось мы пасярод поля, конь апускае галаву, каб укусіць кавалачак траўкі, у гэты момант палохаецца брэху сабак і пачынае несціся шалёным галопам. У першую секунду хацела саскочыць, але хуткасць была ўжо такая, што зразумела, што разаб’юся. Спыніць каня ніяк не магла — замест аброці быў толькі лёгкі пластыкавы трэнзель і повад, каб конь свабодна еў траву. Насіліся мы па гэтым полі хвілін 15, пакуль неяк не выскачылі на асфальт да стайні і ён не пачаў прытарможваць перад будынкам. Адрэналін зашкальваў.
— Што вам больш падабаецца: ездзіць на кані або кіраваць машынай?
— Вядома, конь. У мяне ёсць усе катэгорыі правоў, акрамя матацыкла і аўтобуса. Ехаць на фуры, везучы ў ёй пяць-шэсць коней, — таксама вельмі цікавы вопыт. Але ўсё ж каня не параўнаць ні з чым!
Медаль, дынастыі, пазітыў
— Якія ўмовы для заняткаў конным спортам у Беларусі?
— У параўнанні з Еўропай — вельмі слабыя. Няма ніводнай стайні, дзе б былі ўсе неабходныя ўмовы для спартыўнага каня. Ніводнай ветэрынарнай клінікі, абсталяванай сучасным дыягнастычным абсталяваннем і аперацыйнымі. А спартыўны конь мае патрэбу ў пастаянным кантролі і своечасовай дапамозе. Патрэбна і добрая стайня, і пляцоўкі для трэніровак са спецыяльным грунтам. Карацей, не хапае фінансавання і пісьменнага прафесійнага кіравання.
— Медаль для Беларусі ў конным спорце — гэта ўтопія?
— На дадзены момант — так. Тыя, хто цяпер заваёўвае ў свеце медалі, — ужо часцяком не першае і не другое пакаленне спартоўцаў-коннікаў. Гэта цэлыя дынастыі з гісторыяй. Яны нараджаюцца ў сядле. Каб вырасціць аднаго каня, трэба каля 10 гадоў. Але аднаго каня, паўтаруся, недастаткова. Неабходнае добрае фінансаванне, каманда прафесіяналаў вакол пары вершнік-конь, якіх трэба таксама навучыць. І пры ўмове, што ўсё складзецца шчасліва, праз пару дзясяткаў гадоў мы зможам разлічваць на медаль.
— У чытача можа ўзнікнуць пытанне: а ці патрэбны Беларусі ў прынцыпе конны спорт, калі эканоміка дыхае з цяжкасцю?
— Я б паглядзела на гэтае пытанне з іншага боку. І гаворка ідзе не толькі пра Беларусь. У сучасным свеце, поўным гора, болю, несправядлівасці і жаху, наадварот, хацелася б не страціць сувязь з чымсьці добрым і шчырым. І стайні якраз могуць быць такімі астраўкамі цяпла і спакою. Дзеці вучацца быць клапатлівымі і адказнымі, а дарослыя могуць атрымаць велізарны зарад пазітыву і несці яго ў навакольны свет.
— Колькі трэба коней класнаму спартоўцу?
— Чым больш, тым лепш (смяецца). Мы гаварылі пра рост цэнаў на коней, але іншы бок медаля ў тым, што конь можа стаміцца, захварэць, атрымаць траўму. Гэта жывая істота. І, вядома, добра мець некалькі варыянтаў, каб была магчымасць выступаць на большай колькасці турніраў на розных конях.
Селекцыя, Швецыя, пара
— Адкуль родам найлепшыя коні?
— Заходняя Еўропа. Там селекцыя і генетыка спартыўных коней пайшла далёка наперад. Коні выйграюць самыя буйныя турніры. Іх нашчадкаў усе хочуць мець і ў сябе ў стайнях.
— Дзе найбольш папулярны конны спорт?
— Таксама ў Заходняй Еўропе. У радыусе 10 км можа быць да дзесяці стайняў рознага памеру і ўзроўню. Ад невялікай пры доме да буйнога спартыўнага комплексу. Практычна ў кожнай сям'і хтосьці альбо ездзіць верхам, альбо хоць раз сядзеў у сядле. Узровень жыцця дазваляе людзям займацца конным спортам як мінімум у якасці хобі. Я наогул не сустракала чалавека, які б сказаў, што яму не падабаюцца коні. Хтосьці баіцца, у кагосьці алергія, хтосьці не сутыкаўся з канём ужывую, але ніхто ніколі мне не заяўляў, што адчувае непрыязнасць да коней. Гэта шалёна прыгожыя жывёлы!
— Самая вялікая глядацкая аўдыторыя, перад якой выступалі?
— У Швецыі на фінале Кубка свету было 12 000 гледачоў. Мы выступалі на хакейнай пляцоўцы, якую ператварылі ў манеж. Як правіла, выпадковых людзей на турнірах па конным спорце вельмі мала. Наш від спорту не масавы. Але што мяне тады ўразіла: падчас выступу шведскага спартоўца яго конь дапусціў невялікую памылку, на адным з элементаў ён усяго толькі зрабіў на два крокі больш, чым патрабуецца, і ўсе гэтыя гледачы з прыкрасцю ўздыхнулі! Было вельмі прыемна, што такая вялікая колькасць людзей сапраўды разумее, што адбываецца на арэне, а не проста прыйшла паглядзець на конікаў. І гэтак жа эмацыйна яны падтрымлівалі бурнымі авацыямі кожнага спартоўца. Гэта было неверагодна!
— Ад чаго больш залежыць поспех: ад каня або майстэрства вершніка?
— Тут адназначны адказ: 50 на 50. Ні адзін нават самы таленавіты спартсмен не дасягне нічога без каня высокага класа. Але і ні адзін выдатны конь ніколі не раскрые свой патэнцыял без чулага і таленавітага вершніка. Менавіта таму пара фармуецца вельмі доўга і карпатліва.
Узрост, Фрэнсіс, скачкі
— Існуе «залаты ўзрост» для коннікаў?
— Конны спорт унікальны тым, што ў ім няма верхняга ўзроставага абмежавання. Да 25 гадоў у нас яшчэ ёсць пэўныя класы для маладых вершнікаў, якім таксама не забаронена ўдзельнічаць у дарослых турнірах. А далей усе спаборнічаюць разам, не дзелячыся па ўзросце і поле. Як паказвае практыка, большасць коннікаў пачынае раскрывацца толькі пасля 30 гадоў, калі мае дастаткова досведу працы з коньмі і можа дазволіць сабе ездзіць на турніры.
— Раней я шмат чытаў кнігі Дзіка Фрэнсіса. Які ваш любімы твор, дзе фігуруе конь?
— Тут магу расказваць гадзінамі. Мая мама вельмі любіць гэтага аўтара, дома заўсёды былі яго кнігі, і я таксама прачытала пару дзясяткаў дэтэктываў. Любімы — «Спорт каралёў», аўтабіяграфія Дзіка. Сюжэты Фрэнсіса заўсёды захапляльныя! Тым больш ён у мінулым — жакей-прафесіянал. Аўтар дэталёва апісвае сцэны з коньмі і паказвае, як праца ў сферы скачак уплывае на характар, жыццё і выбар людзей.
— Былі на скачках? Рабілі стаўкі?
— Не. Але хацела б трапіць на іпадромы з гісторыяй, напрыклад Ньюмаркет або Чэстэр у Англіі, каб пранікнуцца гэтай атмасферай.
— Вы ж вершніца ў другім пакаленні?
— Так, мама адкрыла для нас з сястрой гэты цудоўны свет коней і коннага спорту, за што мы ёй шалёна ўдзячныя. Сястра таксама займаецца верхавой яздой. Цяпер у сям'і цэлыя тры вершніцы-вар'яткі, але ні адна з нас не можа ўявіць сваё жыццё без любімых жывёлаў.
Чытайце таксама
